Op het Royal College of Art in Londen is inmiddels de uitverkoop van RCA Secret begonnen. Tot morgen kun je er nog terecht voor een "secret postcard", maar de paradepaardjes zijn er al uit:

"All three Damien Hirst cards sold later. One went to a man from Northern Ireland. Damien Hirst focused on death again. Another was chosen by a two-year-old girl who was with her father."

> De RCA Secret's onthuld op BBC Arts: "McCartney art goes for a song".

Dit weekeinde zijn de ateliers van de deelnemers aan de Rijksakademie in Amsterdam drie dagen voor iedereen toegankelijk:

"Bas Louter (1972) is er nog wat onwennig over. Straks is zijn atelier drie dagen lang voor het publiek geopend. Hij heeft speciaal voor de gelegenheid nieuw werk gemaakt, maar toch. Duizenden mensen die straks het pand aan de Sarphatistraat in amsterdam zullen betreden, dat betekent soms wel twintig mensen tegelijk op de plek waar hij normaalgesproken alleen is." (uit de Volkskrant kunstbijlage van 28 november)

> Grijp die kans: Open Ateliers in de Rijksacademie op vrijdag 29 november, zaterdag 30 november en zondag 1 december en - voor wie meer wil weten - Bas Louter en drie andere kunstenaars in een reportage van Vpro's R.A.M (Realplayer; doorscrollen naar 8:00 minuten) over de voorbereidingen voor die dagen.

Hofland van galerie Aschenbach & Hofland (waar is die Aschenbach toch altijd?) verwees mij, en ik citeer, "op verzoek van de kunstenaar naar het enige echte persbericht van de tentoonstelling I LIKE...", waarin de woorden autobiografisch en therapeutisch niet voorkomen.

> Hoor en wederhoor: het enige echte persbericht bij de tentoonstelling I Like... van Marcel van der Vlugt in galerie Aschenbach & Hofland (tot 21 december).

   

"In de sterk autobiografische, bijna therapeutische serie I Like worden modellen verfraaid met jam, kaas, chocolade of koffiegruis, producten uit Van der Vlugts eigen, ochtendlijke consumptiepatroon."

Autobiografisch? Tja, Marcel van der Vlugt ontbijt met een broodje kaas, een croissantje jam en koffie met een schep suiker. Zo lust ik er nog wel een paar, zou mijn vader zeggen. Therapeutisch? Verlangt van der Vlugt naar de tijd dat hij in zijn kinderstoel het babyhapje over zijn gezicht uitsmeerde? En dat dit dan zijn coming out is? Maar, Coffee is mooi, dat moet gezegd. Of, beter nog, Coffee stijgt boven mooi uit. Coffee is meer dan een gezicht met etenswaar. Coffee roept meer beelden op dan zichzelf. En dat is precies waar het de andere foto's aan ontbreekt. Vormgevers die Kunst maken, dat gaat zelden goed. Verder was het heel gezellig.

> De opening van I Like..., een tentoonstelling van fotograaf Marcel van der Vlugt in galerie Aschenbach & Hofland.

"Er was eens een arme jongen die met een blauwe bic de wereld veroverde. Het zou een hedendaags sprookje kunnen zijn, maar het is werkelijkheid. De ouders van Jan Fabre hadden niet genoeg geld om voor hun zoon goed tekenmateriaal te kopen en dus behielp de zoon zich met wat hij had: zijn blauwe bic. Fabre bicte de kast van zijn jongenskamer, het hoeslaken van zijn bed, een eenvoudige matras op witgelakte ijzeren poten, en ten slotte, jaren later, zelfs een heel kasteel blauw." (bron)

> Het blauw gebicte kasteel van arme jongen Jan Fabre en zijn tentoonstelling Gaude Succurrere Vitae in het S.M.A.K. in Gent, tot en met januari 2003.

Sinds een paar dagen is het Koninklijk Paleis in Brussel een kunstwerk rijker. De Belgische kunstenaar Jan Fabre maakte er op verzoek van koningin Paola en museumdirecteur Jan Hoet een kunstwerk waarbij hij een plafond en een kroonluchter beplakte met duizenden schildjes van de scarabee, die speciaal voor dat doel verzameld werden in restaurants in Indonesië en Maleisië waar de mestkever op het menu staat. Het kostte Fabre en zijn twintig medewerkers vier maanden om de schildjes stuk voor stuk op te plakken maar dan heb je ook wat:

"Koningin Paola was zeer tevreden met het kunstwerk. Ze hielp zelfs mee met het maken. De koningin plaatste de letter P van Paola in het kunstwerk. "Het is allemaal mooi gedaan", zei de koningin."

> De 'Heaven of Delight' in het Belgische koningshuis: Mestkevers aan paleisplafond zijn klaar en Paleisbewoners kijken kevers.

"So here's where I begin. These thoughts aren't entirely worked out yet. I'm still in a process of discovery. But then you probably are too. So what you're about to read is a sort of travelogue of ideas, a trip across my mind as it considers Tracey Emin. You'll add in your thoughts and feelings and if we're lucky we'll get somewhere by the end.

My first thought isn't very out of the ordinary. You might have had it too. In fact, if you're reading this, you probably have. It's this:I don't know whether Tracey Emin is a great artist."

> De grote vraag in 'Something's wrong: Melanie Grath on Tracey Emin' uit Tate Magazine Issue 1.

In Londen begint morgen de negende RCA Secret, een jaarlijks terugkerend evenement in het Royal College of Art waarbij 1500 ansichtkaarten van de hand van bekende en (nog) onbekende kunstenaars voor 35 pond per stuk verkocht worden aan eenieder die dat wil. Een mooi initiatief, liefhebbers met een smalle beurs worden in de gelegenheid gesteld kunst te kopen en de opbrengst gaat naar een fonds voor armlastige studenten aan het college. Er is één maar: als aspirant koper weet je niet van welke kunstenaar de kaart is die je op het oog hebt. Daar kom je pas achter als je hem gekocht hebt want - en dat is het geheim - de handtekening van de maker staat verborgen op de achterkant. Voor die 35 pond kun je natuurlijk best een gokje wagen en de kans lopen een kunstwerk-op-ansichtkaart-formaat van Damien Hirst, Sol Lewitt of Sam Taylor-Wood in je bezit te krijgen dat een veelvoud waard blijkt te zijn. Maar wees er snel bij want op is op:

"Last year saw queues around the block as the sale prepared to open, with one woman at the head of the queue spending four days camping to ensure she got her hands on her favourite postcard."

> "Top artists in secret postcard sale": BBC Arts over de "eagerly-awaited postcard exhibition" RCA Secret 2002, gesponsord door en vanaf nu te zien op David's Bowieart.com.

In museum De Paviljoens in Almere deze maand een tentoonstelling van internationale allure. De lijst van kunstenaars van wie werk op It's Unfair! te zien is, lijkt oneindig; Damien Hirst, Inez van Lamsweerde, Aernout Mik, Raymond Pettibon, Allen Ruppersberg, Berend Strik, Wolfgang Tillmans, Gavin Turk en Tracey Emin zijn nog maar de bekendste namen. Jammer alleen dat de website van De Paviljoens zo onbruikbaar is en dat er geen foto's van de tentoongestelde werken te zien zijn. Je kunt het ze nauwelijks kwalijk nemen; hoe krijg je de mensen anders zo ver om naar of-all-places-Almere af te reizen?

> Het Parool met De Paviljoens pakken uit met hit uit verleden, over It's Unfair - "een heerlijke tentoonstelling barstensvol vroege werken die zelden worden getoond" - in de De Paviljoens in Almere (van 16 november t/m 16 maart).

Worden Alicia Framis en het project Dreamkeeper nog in één adem genoemd met de moeder aller performances Marina Abramovic, op dit moment - van 15 tot en met 26 november - bevindt Abramovic zelf zich midden in een nieuw werk:

"Ogenschijnlijk bieden ladders een ontsnappingsmogelijkheid, ware het niet dat de sporten door slagersmessen worden gevormd."

> "Abramovic vast", kunstbeeld.nl over Marina Abramovic en de 'living installation' The House with the Ocean View in galerie Sean Kelly New York.

Zonder het te weten kende ik het werk van de Spaanse Alicia Framis (die in 1996 aan de Rijksakademie afstudeerde en in 1997 de Prix de Rome won) al van haar project Dreamkeeper; gewapend met een matrasje, sterrenjurk en moonboots bezocht Framis eenzame mensen in Amsterdam om er de nacht door te brengen:

"Suffering from lonely nights? Phone the Dreamkeeper. She's in town for forty days, wandering through the streets with her sleeping mat wearing her Star Dress and Moon Shoes. lf you make an appointment she'll come to you. For twelve hours she'll stay by your side. As long as you don't sleep, she'll watch. In the morning she'll pick up her mat and leave again. Don't ask what will happen in the period in between. It all depends upon your dreams."

> Dreamkeeper en andere projecten in een Alicia-Framis-special in het archief van Vpro's kunstprogramma Bonanza.

Op weg naar galerie De Praktijk belandde ik per toeval in galerie Annet Gelink waar in een lange, smalle ruimte negen elegante jurken uitgestald hingen:

"Framis introduceert een nieuw merk: anti_dog. Het bestaat uit een collectie van negen gouden jurken, gebaseerd op beroemde ontwerpen van Chanel, Dior, Courrèges, Gaultier, Hussein Chalayan, Karen Park-Goude en drie ontwerpen van Framis zelf. Ze zijn geproduceerd in Twaron, een materiaal dat 'dog-, bullet-, cut- and fire-proof' is. (...)
Het project anti_dog begon voor Framis toen zij in 2000-2001 in Berlijn verbleef. Iemand vertelde haar over de wijk Marzahn, waar vrouwen met een donkere huid niet naar buiten kunnen omdat skinheads met agressieve honden de straten beheersen."

> Beauty beats violence: de hond- en kogelvrije jurken uit Alicia Framis' collectie anti_dog, die onderworpen werden aan een test bij de wedstrijd Ajax-NAC ("Dat het materiaal zwart-geel is - de clubkleuren van Ajax's tegenstander NAC - is puur toeval. 'Ik ben niet zo'n voetbalkenner,' aldus Framis") in de Amsterdam Arena.

Het zijn vast en zeker meesterwerken, de schilderijen van Natasja Kensmil, maar ik vind er niet veel aan. Kensmil's tekeningen daarentegen, die ik in galerie De Praktijk zag, zijn prachtig; mooier dan het werk van Lise Haller Baggesen waarvoor ik eigenlijk naar De Praktijk ging toen daar afgelopen maand de tentoonstelling 'Prijzenfestival' te zien was. In dat prijzenfestival werk van drie kunstenaars van de galerie die dit jaar een prijs wonnen of daarvoor genomineerd werden. Lise Haller Baggesen ontving de Koninklijke Subsidie voor Schilderkunst en Natasja Kensmil won dit jaar - in een close finish met medegenomineerde Ronald Ophuis - de Wolvecampprijs:

"Een paar uur voor de winnaar van de Wolvecampprijs bekend zou worden, stond Karel Appel voor een doek van Natasja Kensmil. Hij stond op tien centimeter afstand en snoof theatraal de sterke geur van olieverf op. Toen legde hij zijn hand op de dikke textuur van de verf en fluisterde: 'Materie, materie!"

> Zonder olieverf maar minstens zo mooi: De tekeningen van Natasja Kensmil in galerie De Praktijk.

Tijdens Tombola 2004 in het hoofdstedelijke muziek- en drankovergoten Paradiso (waar ook dichter Martin Bril gesignaleerd werd) had ik met Jacco de Boer van Heftklammern een goed gesprek. Een goed gesprek over kunst. Dat wil zeggen, een poging tot een goed gesprek over kunst - voor mogelijke onjuistheden en eventuele regelrechte onzin in dit verhaal ben ik op geen enkele wijze aansprakelijk; deze zullen in hun geheel te wijten zijn aan het volume van de band die op dat moment speelde. Maar goed. Jacco - naar het schijnt een regelmatig bezoeker van deze site - had onlangs in de Tate Gallery in Londen kunst gezien die hem bijgebleven was en of ik misschien wist van welke kunstenaar die kunst dan was. Na veel wat-zeg-je's en ik-versta-je-niet's begreep ik dat het ging om vlaggen. Vlaggen van zand. Vlaggen van zand waar mieren doorheen liepen. Van die mieren die alles van hot naar her slepen; zo kon het zelfs gebeuren dat de vlaggen van twee verschillende landen door de noeste arbeid van die mieren tot één geheel gemengd werden. Ik moest - tot mijn schande - bekennen dat ik die kunst niet kende, sterker nog, dat ik die vlaggen van zand met die mieren nog nooit gezien had. Hoe ik dat dan deed, dat verzamelen van al die fijne weetjes over kunst en kunstenaars. Nou, gewoon. Ik geef Google een opdracht. Iets als 'art sand flag ants'. Bijvoorbeeld. En dan leidt de eerste de beste link me naar een Japanse kunstenaar, Yukinori Yanagi in dit geval. Voila!

> De vlaggen van Yukinori Yanagi.

  Rinke Nijburg: 'Tattoo'

Op de afdeling kunst van de Amsterdamse bibliotheek zag ik vandaag een tijdschrift dat ik nog niet kende. Tijd om het te lezen was er niet maar ik vond - natuurlijk - wel het adres van de website van het blad. 'Kastalia' is een "podium voor schrijvers en kunstenaars en verschijnt 2x per jaar" met bijdragen van kunstenaars als Marc Mulders, Karin Arink en Roy Villevoye. Ze leveren beelden bij essays of schrijven over hun eigen werk. Zo ook Rinke Nijburg, een tekst die mij - natuurlijk - meteen opviel:

"Al een tijd liep ik rond met de gedachte De gitaarles van Balthus te gebruiken als uitgangspunt voor een piëta. Een vrouw houdt een jong meisje op schoot dat aan haar onderlijf geen kleren heeft. Haar geslacht ligt open en bloot op de schoot van de juf. Het windt me op. Het spijt me: ook ik ben een kind van de sadomasochistische revolutie."

> Het tijdschrift Kastalia met een preview van de bijdrage 'Een pervers geslacht' door Rinke Nijburg.

Rein Wolfs, hoofd Presentaties bij museum Boijmans van Beuningen en voormalig directeur van het 'Migros Museum für Gegenwartskunst' in Zürich, is gevraagd om de kunstenaars te selecteren die Nederland zullen gaan vertegenwoordigen op de '50e Biënnale van Venetië' in 2003.
Het Zwitserse Migros Museum programmeerde tot 2001, het jaar dat Rein Wolfs naar Rotterdam vertrok, relatief veel Nederlandse kunstenaars; Marijke van Warmerdam, Atelier van Lieshout, Aernout Mik - die respectievelijk in 1995, 2001 en 2001 aan de Biënnale meededen - en Emanuelle Antille, allemaal hadden ze een tentoonstelling in het Migros Museum. Ik ben benieuwd welke keuze Wolfs deze keer uit het Nederlandse arsenaal gaat maken, in combinatie met het thema van de komende Biënnale: 'Dreams and Conflicts'. Emanuelle Antille misschien?

> De Volkskrant: 'Rein Wolfs verzorgt inzending voor Venetië 2003' en de site van het 'Migros Museum für Gegenwartskunst'

De derde aflevering van VPRO's cultuurprogramma 'R.A.M' - 'Rond Alle Muzen' - die afgelopen dinsdag op tv werd uitgezonden staat niet online óf is onvindbaar op de soms ondoorgrondelijke VPRO website. Laat ik nou net zo benieuwd zijn naar het item over schilder Erik van Lieshout - niet te verwarren met Joep oftewel Atelier van Lieshout - die voor R.A.M een videodagboek bijhield. Zo wordt het natuurlijk nooit wat met die digitale televisie - ook niet met de analoge trouwens; ik liet aflevering drie schieten omdat ik erop rekende die de volgende dag op de VPRO website te kunnen zien. Wél vond ik er een - doodlopende, maar daar draait een beetje kunstlogger haar hand niet voor om - link naar de website van galerie Krinzinger in Wenen waar Erik van Lieshout deze maand samen met tien andere Nederlandse kunstenaars - waaronder die andere van Lieshout - exposeert.

> Nederland politiek correct? Erik van Lieshout, Atelier van Lieshout en negen andere "jungen holländischen Künstlern" in de tentoonstelling 'Politically Correct? Dutch!' (Galerie Krinzinger in Wenen, t/m 16 november).

Een paar weken geleden kreeg ik van het Ierse 'Department of Arts, Sport and Tourism' een mailtje met de tekst "Congrats to Katie Holten...." en een pdf-bestand met de mededeling dat Holten - die van het postje hieronder - in 2003 voor Ierland naar de 'Biënnale van Venetië' gaat. In dat pdf-bestand, zoals het een echt departement betaamt, een omschrijving van Holten's werk waar geen mens wijzer van wordt:

"Holten's drawing-based practice involves the use of traditional materials and contemporary technologies.Her projects are concerned with the creation and representation of social networks as well as the cultural importance placed on location. Her research-led work also investigates the paths of communication between individuals and institunional structures."

> 'Congrats to Katie' in gewone-mensen-taal: 'Holten for Venice' en de tentoonstelling '137.5 degrees' in de Temple Bar Gallery in Dublin.

  

a. Nedko heeft het van Katie, b. Katie heeft het van Nedko, c. het is toeval of d. het is tijdgeest.(antwoord: a)

> De Tekening van Katie Holten in galerie Paul Andriesse in Amsterdam (sinds 2000) en 'Chat' van Nedko Solakov in de tentoonstelling 'Mess' in De Appel in Amsterdam (tot 27 oktober).

  

"Laing refuses to explain how the images are made, other than that they are not digital images, but unaltered photographs of complex and potentially dangerous stunts undertaken in the Blue Mountains, just west of Sydney."

> De series flight research en bulletproofglass van fotografe Rosemary Laing.

"To be young, a genius, and good looking in the art world is not enough these days -- you also have to have the Cover Look of a very Phatzine to be something that isn't five minutes ago."

> Salon: de "portraits of up & coming artists" van fotograaf Michael Lavine.

In het Volkskrant Magazine van dit weekend onder de kop "hippe hoofddoeken" een artikel over de hoofddoeken voor moslimmeisjes die ontwerpster Cindy van Bremen - in 1999 afgestudeerd aan de Design Academy in Eindhoven - bedacht. Het idee voor onstond nadat de Commissie Gelijke Behandeling oordeelde dat een gymnastiekmeester m/v het dragen van hoofddoeken tijdens de gymles om veiligheidsredenen mag verbieden en met het briljante voorstel kwam om de meisjes bij het gymen een coltrui en een badmuts te laten dragen. "Nogal inhumaan", vond Cindy van Bremen, "om jonge meisjes er als een idioot uit te laten zien" en ging aan het werk:

"The concept is based on the idea to give Muslim girls and their gymteachers in the Netherlands a safe alternative for the traditional hijab to wear during gym-class. The designs are realised in close co-operation with Muslim girls and an Imam."

> 'A Modern Interpretation of the Headscarf', over Capsters®, de hippe hoofddoeken van Cindy van Bremen. Voor tweeëntwintig en een halve euro zou zelfs ik er wel een willen.

      

"At this moment
she's turning aroundturning againagain again
if not thenhere nowand then
I saw herand now you see what I sawthereand nowhere
I saw herand now you see what I sawthereand nowhere
She seems surprised"

> Gisteren geopend, gezien en gefotografeerd: de tentoonstelling The relative space of Ann Lislegaard met de meer dan levensgrote - en uiterst rustgevende, door zacht fluisterende stemmen omgeven - videoinstallatie Eyes Wide Open van de Deense kunstenares Ann Lislegaard in galerie Paul Andriesse in Amsterdam, tot 21 december.

Op het Impakt Festival in Utrecht is vandaag voor het laatst de film Love is a Treasure van de Finse kunstenares Eija-Liisa Ahtila - die eerder dit jaar een tentoonstelling had in het Londense Tate Modern - te zien. "Love is a Treasure mag gerust beschouwd worden als de must van dit festival", aldus de programmagids van het Impakt Festival. Had ik dat maar eerder geweten; dus voor alle lieve lezertjes uit Utrecht en omgeving of voor de die hard die er een treinretourtje voor over heeft:

"De film zoomt in op bizarre psychoses van vijf jonge vrouwen in vijf episodes: present, underworld, ground control, the wind en the house. Eija-Liisa Ahtila interviewde de psychotische dames, maar de fictie overheerst in deze vijf minipsychodrama's die niet eng of meelijwekkend zijn maar hilarisch en volstrekt aannemelijk."

> Vandaag voor het laatst: Eija-Liisa Ahtila's film Love is a Treasure op het Impakt Festival in filmtheater 't Hoogt in Utrecht (19.30 uur).

"Bloos (2002) is het jongste project van Stig; portretten van blozende mensen. Stig fotografeerde ze frontaal, tegen een neutrale achtergrond, als in een klassiek portret. Ondanks een zichtbaar gevoel van ongemak, behouden de mensen hun pose. Ze verschuilen zich niet, maar kijken onverholen naar de camera - de kijker."

> De series Bloos en After - portretten van "jonge mensen die net seks hebben gehad" en zichzelf met een zelfontspanner fotografeerden - van fotografe Martine Stig, tot en met 24 november in de Motive Gallery in Amsterdam.

Voor de beroemde en minstens zo beruchte Engelse Turner Prize zijn dit jaar kunstenaars Fiona Banner, Liam Gillick, Keith Tyson en Catherine Yass genomineerd. Het werk van Fiona Banner lijkt alvast goed te zijn voor het jaarlijks terugkerende schandaal rondom de prijs; Banner's nominatie omvat onder andere het werk Arsewoman in Wonderland, een project waarin ze de tekst van een pornofilm declameert en - "written in shocking pink letters"- afdrukte op enorme billboards. Dat doet in het puriteinse Engeland - waarin het volgens Tracey Emin ondenkbaar zou zijn dat een museum een tentoonstelling van haar werk zou organiseren zoals die nu in het Stedelijk Museum in Amsterdam te zien is - natuurlijk het nodige stof opwaaien.

> BBC News met "Turner show unveils 'porn' art" en de website The Turner Prize 2002 van Channel 4 dat zich in de Turner Prize 2002 Discussion Forums afvraagt "Is pornography an acceptable subject for art?".