Mijn alternatief voor de wedstrijd Ajax - Olympique Lyon was vanavond VPRO's anderhalf uur durende cultuurprogramma 'R.A.M', dat gisteravond analoog uitgezonden werd via Nederland 3 en waarvan sinds vanmorgen alle 90 minuten digitaal te zien zijn op de VPRO website. Wat de kranten en weblogs er ook van mogen zeggen - "Wat een droefenis", bijvoorbeeld - ik vind het wel wat. In de aflevering 'Fotografie Centraal' deze week fotogaleriehouder Willem van Zoetendaal en een interview-bij-knapperend-haardvuur met kunstenaarsechtpaar Bernd und Hilla Becher. Verder een reportage over het (gebrek aan) engagement in de Nederlandse fotografie aan de hand van gesprekken met Juul Hondius en Ad van Denderen én drie verzamelaars over hun liefde voor de foto 'Kolobrzeg, Poland' van ons aller Rineke Dijkstra. Gaat dat zien.

> Als dat allemaal mogelijk is, dan: VPRO's culturele magazine 'R.A.M' digitaal, aflevering 'Fotografie Centraal' en - als u dan toch bezig bent - de dramaserie 'Ware Liefde' over lust en liefde en overspel; de afgelopen maanden iedere vrijdagavond te zien op televisie, nu in zeven smakelijke en hapklare brokjes van 15 minuten online. Met Halina Reijn, Victor Löw en Carine Crutzen.

Man voordeWind gunt de lezer een blik door het roodgloeiende sleutelgat van zijn geheime jongenskamer:

"Er is een spamlist waarmee ik u met zeer grote onregelmatigheid bericht van vooruitgang die er niet is ("Neuk me dan, lieve jongen, neuk me dan" zegt het meisje -mond mooi rood- terwijl ze met nagelgelakte vingers haar roze kutje opent)."

> Lees nu de 'Original Messages' over het veelbelovende 'Epstein-Barr (Good luck!)' - "Op meer dan het hoofdstuk YEAH YEAH! en een enkel brokstuk hoeft u niet te rekenen. U kunt zich abonneren maar waarom zou u?" - en meld u aan voor de spamlijst.

"Une ambiance lourde aux fortes connotations sexuelles, usant du clair-obscur et de fantastiques ombres chinoises, comme ici pour le loup."



> Sarah Moon: 'La rencontre du Chaperon et du loup'

> Het atelier van Marlene Dumas.

"Zodra ik kon schafte ik me een deur aan, maar ik kwam erachter dat je gek kunt worden als je die niet op een kier laat staan. Een atelier is geen isoleercel, of een plek waar je aan het echte leven kunt ontsnappen. Niemand kan buiten een dialoog, het werk ook niet. Het werk moet een gesprek aangaan met meer mensen dan alleen zijn maker. Kunstwerken worden gemaakt om bekeken te worden, erover na te denken, te praten. Ze moeten vanuit allerlei verschillende hoeken worden bekeken en onderworpen aan verschillende soorten analyse en interpretatie."

en

"Soms zit, als ik binnenkom, degene die hier zijn dagen doorbrengt te werken aan een tafel in de hoek, of neemt net een foto, kijkt naar een video of maakt zijn penselen schoon. Vaak doen ze niets. Nietsdoen is belangrijk. Zo ziet het leven in het atelier eruit. De meeste kunstenaars zijn veel alleen, denken na over wat ze doen, of vermijden dat juist, vertellen zichzelf verhalen, of zitten gewoon maar wat tussen hun spullen. Dat is ook werk. Je kunt er doodmoe van worden."

(uit een artikel over de kunstenaar en zijn atelier, dat Adrian Searle schreef voor de catalogus van de tentoonstelling 'Early Works. De Ateliers 1998-2002', gepubliceerd in BK-informatie 2002-7)

"Wie misselijk wordt hij het idee van zoveel navelstaarderige hysterie, zou eens moeten gaan kijken hoe het Tracey Emin lukt te blijven boeien."



> Voor de doorzetter:

4. 'Gekke Tracey', de Volkskrant kunstbijlage over 'Ten Years Tracey Emin'.

Vandaag ben ik een beetje jarig. Dat wil zeggen, mijn werk is jarig. Precies vijf jaar geleden, op donderdag 23 oktober 1997, is er een beeld van mijn hand onthuld. In Enschede, waar ik in die tijd woonde, staat sinds die dag ergens in een park een heus kunstwerk, gemaakt in opdracht van het Prins Bernhard Fonds in het kader van een 'aanmoedingsprijs' voor vers afgestudeerde kunstenaars. Dat is, als het er nog staat. Ik ben er zeker viereneenhalf jaar niet meer geweest; dat beeld zat me al die jaren niet lekker, perfectioniste als ik ben. Nu, vijf jaar later en veilig ver weg in Amsterdam, ben ik daar wel overheen - denk ik. Daarom vandaag:

> 'De toespraak, de onthulling en het applaus', een trilogie in bewegend beeld zonder geluid.

Ten Years Tracey Emin Alert nr. 6 - waarin Hinke volkomen doorslaat (en zich uitvoerig excuseert voor haar ongezonde en ongetwijfeld vervelende maar psychologisch verklaarbare fixatie op collega Emin) en heldin Tracey niets dan lof ontvangt van de vaderlandse pers:

"Het allerprachtigste is dat Emin de aloude verhouding tussen kun­stenaar (man) en model (vrouw) definitief heeft omgekeerd. Er is een groot en essentieel verschil tussen de schilder die een naakte, verloederde vrouw schildert (zoals bijvoorbeeld de door Emin bewonderde Edvard Munch dat deed), en een vrouw die zichzelf als zodanig afbeeldt. Deze vrouw is geëmancipeerd van verleidelijk object naar actief subject, en is in zekere zin, als zij daarvoor kiest, onaantastbaar geworden."

> 3. Het papieren NRC Handelsblad over 'Ten Years Tracey Emin' - "Emin is hartstikke goed", aldus de altijd belangrijke laatste zin - in 'Emins werk is rauw, direct en volkomen echt'.

Als ik een schilderij van Chris Ofili zie - juist ja, die van de olifantendrollen waarmee burgemeester Giuliani van New York een probleem had - denk ik meestal "nee, niet weer Chris Ofili". Maar deze tekening - "made not with 'line' but with tiny penciled-in afroheads" - mag van mij.



> Chris Ofili's 'Untitled (Woman)', in de tentoonstelling 'Drawing Now: Eight Propositions' in Moma QNS.

"Regelmatig haalt de Britse kunstenares de krantenkolommen. Niet alleen haar werk, waarin ze openhartig vertelt over haar trieste jeugd in een gebroken gezin, de verkrachting die haar op dertienjarige leeftijd overkwam en de twee abortussen die ze onderging, wordt breed uitgemeten in de kwaliteits- en roddelpers. Ook haar openbare dronkenschap en vriendschappen met supermodel Kate Moss, Madonna en mode-ontwerpster Vivienne Westwood worden uit en te na besproken. Zelfs als Emins kat Docket zoek is, is dat voorpaginanieuws."

> 2. De Telegraaf op zijn Telegraafs over 'Ten Years Tracey Emin' - "Het Stedelijk is een dapper museum, dat tenminste zijn nek uit durft te steken", aldus Emin - in ”Kunst heeft mijn leven gered” door PAOLA VAN DE VELDE.

"Ze groeide uit tot de belangrijkste exponent van een tendens in de beeldende kunst waarin autobiografische elementen vrij spel kregen (met dank aan de grootmoeder van deze tendens, Louise Bourgeois). Tracey Emin ging verder dan menig ander in het verweven van kunst en het alledaagse leven, waarbij zij Narcissus naar de kroon stak."

> 1. Het Parool over 'Ten Years Tracey Emin' - "De zenuwen waren van de gezichten van de medewerkers van het Stedelijk af te lezen" - in 'Helleveeg Emin is beminnelijk geworden'.

   Robert Geveke: 'Liz' (2001)

"Ik schilder geen persoon maar een idee van een persoon" - uit: Robert Geveke over zijn werk.

    

Johannes Vermeer: 'Girl with a pearl earring' (1665-1666)

"Her liquid eyes and half-opened mouth impart the immediacy of her presence, yet her purity and her evocative costume giver her a lasting quality, unconstrained by time or place." - uit 'Vermeer: The Complete Works' door Arthur K. Wheelock Jr.

   

Johannes Vermeer: 'Woman with a pearl necklace' (1664-1665)

"As the woman tautly holds the ribbons of her pearl necklace, she gazes into a mirror, another object imbued with complex moralizing associations; a mirror can symbolize pride, but also truth and self-knowledge. Vermeer provides no explicit commentary about how one should interpret the scene, one of the reasons this work is so endlessly intriguing." - uit 'Vermeer: The Complete Works' door Arthur K. Wheelock Jr.

Marlene Dumas: 'Barbie (with pearl necklace)'

"My people were all shot by a camera, framed before I painted them. They didn't know that I'd do this to them." - Marlene Dumas in de catalogus bij de tentoonstelling 'The Eyes of the Night Creatures' (1985)

Een hals vol gouden kettingen, polsen met armbanden en ringen aan haar vingers. Een diep decolletée met daaruit opbollende tieten. Cowboylaarzen onder een rokje. Ze roept, door de microfoon op het podium, "The Stedelijk is dead. Long live the Stedelijk!". Ze schreeuwt, in letters van roze bloemetjesstof die steekje voor steekje zijn vastgenaaid zijn met die vingers vol ringen, "Psychoslut". Ze krijst, in blauwe neonletters, "My cunt is wet with fear". Ze fluistert, in krasserige hanepoten, "This is my favorite little bird". Prachtig en vulgair moet het zijn. Lelijk en liefdevol moet het zijn.

> De kunstenares, Hinke en de opening van 'Ten Years Tracey Emin'.

Hedenavond, 18.06 uur, in het Stedelijk Museum te Amsterdam.

Tracey Emin: untitled; 18 oktober 2002; 9 x 12 cm; drukinkt, vulpen, lippenstift; collectie: hinke | suds and soda.

  Chantal Veerman:
  'Romantische plek 2'

Twee weken nadat Chantal Veerman de 'Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst' heeft gewonnen zijn ook van haar werk de eerste afbeeldingen op het internet te vinden. Galeries.nl kwam met de plaatjes én het oordeel van de jury:

"In de schilderijen van Chantal Veerman komt het leven traag op gang. Haar werk is tegelijk ijl en stug. De nuances in de kleuren en de transparantie van de verf geven zich langzaam prijs. De techniek van Chantal Veerman gaat perfect samen met de betekenis van de voorstelling die doordrongen is van een sfeer van verlangen. Leegte, ruimte en verlatenheid tekenen de landschappen van Veerman. Dat ze daarmee geen ranzige quasi romantiek genereert is te danken aan het scherpe gebruik van het artificiële. Fictie heerst hier over feit."

> Galeries.nl over 'De Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst 2002', inclusief juryrapport en het spraakmakende schilderij 'Chüchenchästli' van Raaf van der Sman.

Morgen opent in het Stedelijk Museum de eerste museale tentoonstelling van - zoals dat hoort in de Britart scene - enfant terrible Tracey Emin. Het werk van Emins' zuster in het kwaad Sarah Lucas zag ik al eens, tijdens een tentoonstelling in het Rotterdamse museum Boijmans Van Beuningen. Emins' werk zelf heb ik nog nooit in levende lijve gezien; ik verheug me al maanden op Everyone I have ever slept with, het door het Stedelijk aangekochte You forgot to kiss my soul en haar legendarische onopgemaakte My Bed. Vrijdagochtend lig ik op stoep voor het museum, mét de kans om behalve haar werk ook het levende lijf van Tracey zelf te zien want, zo schrijft het Stedelijk, "Ten Years Tracey Emin wordt vrijdag 18 oktober om 17.00 uur geopend in aanwezigheid van de kunstenaar." Nu alleen de uitnodiging nog.

> Tien jaar Tracey Emin in Ten Years Tracey Emin in het Stedelijk Museum Amsterdam, van 19 oktober tot 31 december.

Gisteravond zond de NPS in het programma 'Pitch' een documentaire uit over de 'Philip Morris Kunstprijs 2002', dit jaar gewonnen door de allercharmantste klarinettiste Celeste Zewald én door held Mark Manders.
Mark Manders ontving de prijs voor het 'Zelfportret als gebouw', zijn enige en steeds verder uitdijende werk dat bestaat uit een verzameling van voorwerpen en beelden die hij - volgens een geheel eigen logica en aan de hand van minutieus bijgehouden plattegronden - in verschillende tentoonstellingsruimten opstelt. Het 'gebouw', dat ik voor de eerste en laatste keer zag tijdens de manifestatie 'Sonsbeek 93' in Arnhem, is één van de ontroerendste kunstwerken die ik ooit gezien heb. Met een beetje geluk zie ik het binnenkort voor de tweede keer.

> Mark Manders 'Zelfportret als gebouw', vanaf 8 november in een overzichtstentoonstelling van winnaars van de Philip Morris Kunstprijs 2002 in het Cobra Museum in Amstelveen.

Deze maand heeft de - volgens ingewijden 'foute' - Reflex Modern Art Gallery een expositie van fotograaf Cornelie Tollens. In 1996 zag ik haar foto's in het Arnhems Gemeentemuseum; veel rauw vlees, lichaamsdelen en iets met een vis, alles meer dan levensgroot gefotografeerd in glanzend full color. Rauw vlees fotografeert Cornelie Tollens de laatste jaren niet meer, volgens het interview dat deze week ter gelegenheid van de tentoonstelling in het tijdschrift Carp staat. Die obsessie is verleden tijd. Tegenwoordig houdt ze zich bezig met, of sterker nog, is ze "verslaafd aan" vieze romantiek:

"In de Moulin Rouge echoot nog steeds de romantiek van weleer door. Maar de decadentie van toen was lang niet zo edgy als nu. Ik noem het vieze romantiek: leren handschoentjes, het Lolita-gedrag van Britney Spears. Het mooie van deze tijd is dat je je kunt permitteren om schaamteloos te zijn als je die aandrang voelt." (uit: Carp #42 15/10/2002)

> Cornelie Tollens en de tentoonstelling Weird Nature in Reflex Modern Art Gallery in Amsterdam, t/m 16 november.

  

Tijdens de lessen grafische vormgeving op de kunstacademie leerde ik het al: van de beste beeldmerken hoef je maar een klein stukje te zien om ze te herkennen. De Duitser Daniel Pflumm - tevens muzikant, platenbaas en discotheekoprichter - maakt er kunst van.

> De No logo's van Daniel Pflumm, die volgens het Kunstmuseum Wolfsburg Manfred Pflumm heet.

Kunstenaar Joost Conijn bouwde een achteruitrijfiets, reisde naar Afrika "om midden in de woestijn een hek te plaatsen dat automatisch opent wanneer een auto het nadert" en twee jaar geleden steeg hij met een uit onderdelen van onder andere een fiets, een kruiwagen en een motor zelfgebouwd vliegtuig op van het dak van kunstenaarsinitiatief De Fabriek in Eindhoven. Een jaar later, in de herfst van 2001, reed Joost Conijn met zijn op hout gestookte, houten auto naar Oost-Europa en terug. Die auto, waarmee Conijn het NOS Journaal haalde, staat nu geparkeerd in de museumtuin van het Centraal Museum. Joost vertelt:

"Mijn werk begint bij de onbedwingbare wil me te verplaatsen en gaat over het eigenhandig maken van mogelijkheden, het verwezenlijken van plannen, het alles in werking zetten voor een volkomen moment."

> In het Centraal Museum #4: de auto van Joost Conijn, in de traditie van John Körmeling, Panamarenko en Leonardo DaVinci.

"De Engelse popkunstenaar Allen Jones vervaardigt in 1969 een controversieel ameublement van fiber-glazen vrouwen in uitdagend minimale lederen kledij. Het gebruik van onderdanige vrouwen als fauteuil, salontafel of staande lamp roept heftige reacties op, hoewel Jones het al kritisch bedoelt. Het ameublement is comfortabel, maar eerder kunst dan design."

Of, zoals Jones het zelf zegt: "Als mensen geconfronteerd worden met een abstracte afbeelding, verwijzen ze graag naar experts; maar in de erotiek is iedereen een expert. Het lijkt mij een democratisch idee dat kunst voor iedereen op een zeker niveau toegankelijk moet zijn; erotiek is zo'n niveau."

> In het Centraal Museum #3: popartist Allen Jones op de foto met 'The Hat Stand, The Table and The Chair'.

"Zoals de (peperdure, want unieke) schots en scheve stapeling van tweedehands laden, You can't lay down your memory, die Tejo Remy in 1991 maakte. Die is zo functioneel als Rietveld zich maar kon wensen: in een kast met allemaal verschillende laatjes is in een oogopslag te zien waar je je spullen hebt opgeborgen - de liefdesbrieven in het roze laatje, de bankafschriften in de metalen la." (uit: De Volkskrant, 10 oktober 2002)

> In het Centraal Museum #2: Tejo Remy's droog design You can't lay down your memory in de tentoonstelling ideaal ! wonen, ooit met andere laatjes in het Museum of Modern Art in New York.

Op weg naar het museum liet ik mijn camera op het trottoir vallen, verloor tweehonderd meter verder een stuk van mijn hak, kreeg in het museum een berisping omdat ik een foto maakte van de keuken en besmeurde de museumvloer met modder uit de museumtuin. Kortom, afgelopen dinsdag was ik in het Centraal Museum in Utrecht en zag de tentoonstelling ideaal ! wonen. Ik maakte er in het diepste geheim mijn foto's, de Volkskrant schreef erover in haar kunstbijlage:

"(...) moesten meubels degelijk, hygiënisch, goedkoop te produceren en vooral efficiënt zijn. Als voorbeeld van die visie is in Utrecht de standaardkeuken te zien die Piet Zwart in 1935 ontwierp nadat hij nauwkeurig had opgemeten welke ruimte een huisvrouw nodig had."

> In het Centraal Museum #1: de standaardkeuken van Piet Zwart - onlangs uitgeroepen tot "meest gezichtsbepalende ontwerper van de 20e eeuw" - anno 1938 en anno 2002.

"In Beverly Edmier (1967), the classic portrait of mother and child is reinvented. The sculpture is of Edmier's mother, pregnant with him, lifting her shirt to reveal the infant through a transparent stomach, while dressed in the same pink Chanel-like outfit that Jacqueline Kennedy wore on the day of JFK's assassination."

> Nummer 23 uit 137: Keith Edmier en zijn moeder Beverly Edmier (1967)

Na enig wikken en wegen, want tegenwoordig weer arm kunstenaar, gekocht: 'Art Now', een prachtig en minstens 5 kilo wegend boek waarin maar liefst 137 hedendaagse kunstenaars beschreven worden. Sommigen mijn favoriet, anderen mij onbekend en natuurlijk mis ik nog wat namen. Maar zoals samenstelster Uta Grosenick in het voorwoord zelf al zegt:

"We cannot emphasise enough - especially when we consider the many reactions to Art at the Turn of the Millennium - that our subjective choice has been made from a far greater number of promising and exciting artists."

> 22 hier gelinkt, nog 115 te gaan: Art Now - 137 Artists at the Rise of the New Millennium, door Uta Grosenick en Burkhard Riemschneider.

Over vlekken gesproken, deze vlek van Sigmar Polke is te koop voor het spotprijsje van achttien euro. Als stempel:

"Mal- und Körperflüssigkeiten, Irrtümer, Zufälle und Absichten sowie Abbildungen davon, zitiert ohne Größe, Farbe und Geruch nach Abbildungen der Originale zum Gebrauch als Stempel."

> 'Flecken grosser Künstler' van de 'Stempel Tempel', ook verkrijgbaar in Picabia, Munch en Beuys.

In 1946 maakt Marcel Duchamp 'Paysage fautif', een onderdeel van de 'Boîte-en-Valise' die de kunstenaar aan zijn Braziliaanse minnares en muze voor 'Étant donnés' Maria Martin schonk. 'Paysage fautif' is een abstracte afbeelding op celluloid en zwart satijn en stelde kunsthistorici voor raadsels omdat het werk zo un-Duchampian gevonden werd (waarop David Hockney reageerde met de opmerking "It’s not in the spirit of Duchamp to be Duchampian"). Pas tientallen jaren later ontdekten wetenschappers via DNA-onderzoek dat het werk gemaakt is met Duchamp's eigen sperma:

"The matter and the meaning of Paysage fautif, a raised drawing, made on a fluid material over black velvet, was always a mystery to critics and researchers, until, in 1989, as a result of an exhibit in Houston, Texas, it was discovered that the material used was sperm, probably Duchamp’s own. Paysage fautif, was therefore an homage to the woman that the artist loved but whom he could not marry, because she had chosen to remain as the wife of the Ambassador Carlos Martins."

> 'Our Lady of desires': over Marcel Duchamp en Maria Martin, de vrouw voor wie Duchamp zijn 'Paysage fautif' maakte.

Twintig jaar lang - van 1946 tot 1966 - werkte Marcel Duchamp in het diepste geheim aan zijn laatste werk. De kunstwereld en vooral Duchamp's galeriehouder en kunsthistoricus Arturo Schwartz - die bezig was aan zijn boek The complete works of Marcel Duchamp - zijn geschokt als ze na zijn dood in 1968 het bestaan ontdekken van Étant Donnés 1° la chute d'eau, 2° le gaz d'éclairage... Het werk - een installatie ge﮳pireerd door Gustave Courbet's L'Origine du monde en vergezeld van een lijvig handboek met nauwgezette instructies - wordt ge﮳talleerd in het Philadelphia Museum of Art en is daar tot op de dag van vandaag te zien:

"You approach this door (which he bought from a Spanish monastery) and look through the peepholes... It's quite startling. The body looks very real, the lamp glows and the waterfall in the background twinkles. No matter how hard you strain, you can't see the head of the body (...) It's a beautiful piece."

Vijftien jaar lang was het - op uitdrukkelijk verzoek van Duchamp zelf - niet toegestaan Étant Donnés te fotograferen of er zelfs maar over te schrijven en kwam de ruimte waarin de installatie zich bevindt - "a hidden room, number 183.5, unmarked on the Museum plan" - niet eens op de plattegrond van het museum voor. Sinds die tijd hebben bezoekers geprobeerd de installatie, in feite een 'kijkdoos' met bewegend beeld, licht en geluid, vast te leggen, maar dat schijnt onmogelijk te zijn. De enige oplossing is dus zelf af te reizen naar Philadelphia en hoogstpersoonlijk door de peepholes te kijken.

> The secret of Marcel Duchamp, over het ontstaan en de onthulling van Duchamp's mysterieuze werk Étant Donnés 1° la chute d'eau, 2° le gaz d'éclairage...

1866 De eerste eigenaar en opdrachtgever van Gustave Courbet's L'Origine du monde - de Turkse diplomaat Khalil Bey - verbergt het schilderij achter een gordijn "dat slechts bij hoge uitzondering werd weggeschoven".

1955 Decennia later belandt L'Origine du monde in de privécollectie van psychoanalist Lacan - die er, toeval of niet, theorieën op na houdt die naadloos op het doek aansluiten: "From a Lacanian point of view, this is a classic scenario: a common image, the cunt, becomes the object-cause of desire because it is converted into a screen onto which the male subject projects the fantasies that support his orgasmic desire". Net als de Turkse diplomaat houdt Lacan het schilderij angstvallig verborgen voor toeschouwers.

1968 Kunstenaar Marcel Duchamp liet zich voor de installatie Étant Donnés die na zijn dood in 1968 voor het eerst tentoongesteld wordt, inspireren door L'Origine du monde. Het is "een tafereel dat ruwweg dezelfde voorstelling als die van Courbet aan het gezicht onttrok, door een houten deur waarin twee kijkgaatjes waren uitgespaard". De installatie krijgt een permanente plaats in het Philadelphia Museum of Art maar gedurende vijftien jaar is het niet toegestaan foto's van Étant Donnés te publiceren.

1995 Pas in 1995 wordt L'Origine du monde, aangekocht door het Parijse Musée d'Orsay, voor het eerst aan het publiek getoond. Er zijn plannen om het schilderij af te drukken op de omslag van een catalogus bij de tentoonstelling, maar de uitgever weigert. Tot op de dag van vandaag zijn bezoekers van het museum geschokt als ze het schilderij ontdekken tussen het werk van Courbet.

2002 In de hippe Rotterdamse dansscene wordt de flyer voor een Now & Wow-party, waarop organisator Ted Langenbach een afbeelding van L'Origine du monde plaatste, weggemoffeld onder de toonbanken van de trendy winkels die kaartjes voor het feest verkopen. "Ongelofelijk hypocriet," zegt Langenbach. "De afbeelding is die van L'Origine du monde. Een schilderij uit 1866 van Gustave Courbet. Die winkels verkopen wel kaarten voor fetisjparty's, waar zich kapotslikkende procuratiehouders in leren pakjes uit Oldenzaal elkaar onderzeiken."

Lezers van de Volkskrant zijn geschokt door de foto die vorige week afgedrukt werd op de voorpagina van de kunstbijlage. Op de gewraakte foto is een chique dame te zien, die poseert voor een reproductie van Gustav Courbet's schilderij 'L'Origine du monde' uit 1866. Kennelijk is de afbeelding honderdzesendertig jaar later nog steeds goed voor boze telefoontjes:

"Schandalig', 'Ik word er beroerd van', 'Vunzig', 'Getverdemme', zo luidden commentaren, soms met een bezorgde ondertoon, die ik telefonisch in ontvangst mocht nemen."

> De ombudsman van de Volkskrant over de 'controversiële' foto op de omslag van het kunstkatern.

het einde is een strak koord denkt hij / zijn wankele lijf spaart gratie / op om nog een keer / twee tellen concentratie / te verzamelen voor een tel fantasie

dat zij daar staat / die ik achterlaat / aan de andere kant / dat niet ik / hoef te wachten

het einde is een dun koord denkt hij / knijpt zijn ogen dicht / fijn licht tast alles af / wat hij ziet / nu concentratie

Tsead Bruinja (vertaling uit het Fries)

> Te vroeg geschreven, nu toch van pas: In Memoriam Prins Claus, twaalf gedichten door de dichters uit epibreren.

"Oftewel: de schilderkunst begint uit het slop te kruipen en is bezig aan een zelfbewuste come-back, na een decennium waarin zij, wanhopig verwikkeld in hevige concurrentiestrijd met de nieuwe media, weinig overtuigends wist voort te brengen. Het besef is eindelijk gerezen dat de schilderkunst van de concurrentie niets te vrezen heeft dan haar eigen angst ervoor."

> De pers over de Koninklijke Subsidie Vrije Schilderkunst: "Alles kan weer in de schilderkunst" en "Vooral mooischilders bekroond".

 Henk Visch: 'In other words'

"Wat is je favoriete muziek?", vroeg hij. "dEUS", zei ik. "Wie is je favoriete kunstenaar?", vroeg hij. "Henk Visch", zei ik. "Jij bent mijn meisje", zei hij.

 Lise Haller Baggesen:
 'all i see is all i know'

Drie vrouwen en één man ontvingen vandaag in het Gemeentemuseum Den Haag de jaarlijkse 'Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst', uit handen van niemand minder dan Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden:

"De jaarlijkse aanmoedigingsprijs werd ruim een eeuw geleden ingesteld door Koning Willem III om jong talent op het gebied van de schilderkunst te stimuleren. De koninginnen Emma, Wilhelmina, Juliana en Beatrix hebben deze traditie voortgezet."

> 03/10/02: Koningin reikt Koninklijke Subsidie Vrije Schilderkunst 2002 uit te Den Haag aan Lise Haller Baggesen, Esther Tielemans, Chantal Veerman (NOS Journaal in Realplayer, scroll naar 21 minuut 45) en de linkloze Raaf van der Sman. (t/m 24 november in het Gemeentemuseum Den Haag)

Collega-kunst-logger Cioran zag zijn video over Rob van Koningsbruggen wel tweehonderd keer ("Kunst is heel gewoon" zei hij, en niet alleen dat herinner ik me nog. Ik heb die documentaire wel tweehonderd keer gezien. Bijna alles wat Van Koningsbruggen zei ken ik nog steeds uit mijn hoofd.", aldus Cioran.) maar in mijn beleving speelt de schilder geen enkele rol. Volgens een artikel in het papieren Parool van gisteren ben ik de enige niet:

"Terwijl van Koningsbruggen twintig jaar geleden furore maakte als een van de radicaalste schilders van dat moment, lijkt hij tegenwoordig voor jonge kunstenaars niet meer te bestaan."

> Het vergeten genie of - volgens de kop boven het artikel - 'Hollands doorzettertje' Rob van Koningsbruggen in een overzichtstentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag, van 29 september tot en met 8 december.

"Slechts eens in de vijf jaar gaat de deur open bij De Ateliers."



> Gemist: de expositie 'Early Works' van de De Ateliers, in het voormalige gebouw van de Rijksakademie.

"Wethouder Belliot mag het dan niet zo ophebben met 'egootjes' - zonder ego's geen kunst, mevrouw - maar laten toch vooral de ego's opstaan om het Stedelijk Museum daadkrachtig van de ondergang te redden."



> 'Stedelijk Museum moet blijven waar het staat', een betoog van Marianne Vermeijden in NRC Handelsblad.

  

"It's like you want to leave the act of naming of the work and within the work open as long as possible, to let the experiences fill it out before it gets contained." — Ann Hamilton.

> De titels van Ann Hamilton: 'Untitled (the capacity of absorption)' en 'Untitled (linings)' uit een serie video stills in de collectie van het Guggenheim Museum.

Op Artnet.com een interview met curator Nancy Spector die uit de collectie van New York's Guggenheim Museum een tentoonstelling samenstelde van kunst gebaseerd op fotografie:

PT: "Do you see photography as the dominant art form of the day?"

NS: "I don’t think of it as dominant as much as prevalent. It’s a vehicle for many artists working from a conceptual base."

> Nancy Spector en Phyllis Tuchman over de tentoonstelling 'Moving Pictures', met werk van onder meer Rineke Dijkstra, Roni Horn en - zie foto's - Marina Abramovicz.