Op dit moment opent in galerie Wouter van Leeuwen in Amsterdam een tentoonstelling van Rankin, een in Engeland en omstreken beroemd fotograaf die talloze celebrities fotografeerde. Na Thom Yorke, David Bowie en Kylie voor zijn camera te hebben gehad, vond Rankin het de hoogste tijd om 'pussy' te fotograferen. Een gewaagde stap in het preutse Engelad, getuige de woorden "WARNING!! The images in this gallery are explicit and should only be viewed by those over 18", maar Rankin stelt de bezoeker van de tentoonstelling alvast gerust:

"dit is geen pornografie. De modellen betasten zichzelf niet, maar bedrijven de liefde met de camera." Daarmee tast Rankin weer de grenzen van het betamelijke af om een nieuwe grens van fatsoen en onfatsoen te traceren."

> Beschaafd bloot van bekende en onbekende modellen in Girls on Top, een tentoonstelling met foto's uit de "highly controversial Proud Galleries show" van de Engelse fotograaf Rankin in galerie Wouter van Leeuwen (t/m 12 juli).

> Iedereen kan kunst maken^TM: een foto - in de traditie van Andreas Gursky - en het treurige verhaal bij die foto, door journalist Tonie van Ringelestijn.

De Chapman Brothers lijken als 'Bad boys of British art' zozeer de ideale kandidaat voor de Turner Prize, dat je je afvraagt waarom ze nu pas genomineerd zijn. Het controversiële karakter van hun werk sluit naadloos aan bij de spraakmakende prijs, want waar de etalagepoppen met geslachtsdelen als neus of mond voor veel mensen al shockerend genoeg waren, is het werk dat Jake en Dinos eerder dit jaar maakten vele malen gewaagder. De broers kochten een beroemde serie etsen met oorlogstaferelen van Francisco Goya en tekenden er eigenhandig gezichtjes en clownshoofden op:

"Whoah, step back a minute. Defacing a work of art is, perhaps, the last taboo of the liberal, Britart-loving, Tate Modern-going public. (...) To destroy a work of art is a genuinely nasty, insane, deviant thing to do."

> Look what we did, The Guardian over de The Rape of Creativity van Goya's serie The Disaster of War door de gebroeders Jake en Dinos Chapman.

"LONDEN - De broers Jake en Dinos Chapman, twee van de meest controversiële hedendaagse kunstenaars in Groot-Brittannië, zijn genomineerd voor de Turner Prize, 's werelds bekendste prijs voor moderne beeldende kunst.
Naast de broers Chapman staan ook de travestiete pottenbakker Grayson Perry, bijgenaamd 'de Tracy Emin van de keramiek', de Ierse fotograaf en videokunstenaar Willie Doherty en de beeldhouwster Anya Gallaccio op de shortlist."

> Van onze correspondent Peter de Waard: Chapman-broers op 'shortlist' voor Turner-prijs in de Volkskrant en - met plaatjes - de enige echte officiële shortlist op Tate Britain | Turner Prize 2003.

"Juist nu vind ik het van groot belang om een tentoonstelling te organiseren die handelt over de actuele situatie in de wereld. De inhoud van mijn concept is: het aan de orde stellen van de veranderende "global situation". Er is grote behoefte aan kritische communicatie in culturele kringen over de verontrustende gang van zaken naar aanleiding van de oorlog in Irak. Op dit moment is het van essentieel belang en noodzakelijk dat er een dialoog wordt gestart."

> Etcetera - misschien is het inderdaad beter geen statements, motivaties en verantwoordingen te schrijven bij beeldende kunst: over de tentoonstelling La nuit américaine [or] Day for night, vanaf vrijdag in Arti et Amicitiae in Amsterdam.

1 Jasper Johns - £ 92.8m
2 Gerhard Richter - £ 80.9m
3 Cy Twombly - £ 54.5m
4 Robert Rauschenberg - £ 36.5m
5 Fernando Botero - £ 35.7m

> BBC News | Arts: Best-selling living artists revealed

"Much has been written about the dramatic events of her life - her childhood flight from Nazi Germany with a Kindertransport, her struggles to gain acceptance as a young female artist in New York, her battle with cancer and her tragic death at the young age of thirty-four - yet Eva Hesse's innovative artwork, which reflects the spirit of an entire generation, still awaits the broad public recognition and critical attention it truly deserves."

> Eva Hesse (1936-1970)

"De ongrijpbare kracht van Eva Hesses werk komt ten dele voort uit uit het gebruik van zachte, buigzame, vaak doorschijnende materialen, die organisch of schijnbaar organisch zijn, zoals fiberglas, hars, latex en rubber, synthetische buizen en touw. Ze zijn misschien esthetisch aantrekkelijk en zelfs mooi (een kenmerk waarvoor Eva Hesse op haar hoede was) maar ze kunnen net zo goed zaken voorstellen die uit het lichaam komen." (uit 'Women Artists')

> Eva Hesse - die alleen al tussen 1965 en 1970 zeventig werken maakte - in het Tate Modern in Londen, eerder dit jaar.

"Al op heel jonge leeftijd beschouwde Eva Hesse zich als kunstenaar. Op haar zestiende schreef ze reeds aan haar vader: "Ik ben een kunstenaar. Ik denk dat ik me altijd wat anders voel en wil voelen dan andere mensen. Daarom noemen ze ons kunstenaars." (foto's en tekst uit het boek 'Women Artists')

> Vista do ateliê [studio view] 1966: het atelier van Eva Hesse (1936-1970).

Afgelopen vrijdag begon in galerie van Gelder een tentoonstelling van ene Jaap Kroneman met de titel 'Over het vastbinden van meisjes'. Hoewel de titel me intrigeert - je bent kinky of je bent het niet - kon ik verder niets over de tentoonstelling vinden. Nergens een vastgebonden meisje te bekennen, zelfs niet in een stukje tekst. Ondertussen ontdekte ik wel dat Kroneman een voorkeur heeft voor vreemde titels. Zo maakte hij in 1995 een installatie met de naam 'Roken is heel belangrijk' en kwam hij in 2000 met de tentoonstelling 'Kwaliteit wekt altijd aversie'. Ook het fenomeen meisjes heeft kennelijk zijn bijzondere interesse - en geef hem eens ongelijk - want behalve 'Over het vastbinden van meisjes' maakte hij in 1996 het werk 'schreeuwend meisje' om in datzelfde jaar een boek uit te brengen met de titel 'meisje'. Ik kan u bij deze in ieder geval melden dat hierover het laatste woord nog niet is gezegd. Binnenkort meer en met plaatjes.

> Over het vastbinden van meisjes, een tentoonstelling van Jaap Kroneman (Roermond, 1968) in galerie van Gelder in Amsterdam, t/m 25 juni.

Het feestje en de bijbehorende vip's miste ik jammergenoeg, maar een dezer dagen ga ik zeker naar de tentoonstelling van het nieuwe werk van schilder Rob Birza in galerie Fons Welters. Birza sloeg de afgelopen twee jaar - zoals bij hem gebruikelijk - een heel andere weg in en kwam met schilderijen van bebaarde en gesluierde moslims. Volgens Hans den Hartog Jager van het NRC roepen de monumentale, realistisch geschilderde doeken vanwege hun "modieuze engagement" een gevoel van ongemak op, maar bevinden zich wat hem betreft aan de goede kant van dat engagement:

"Dat is ook het bijzondere aan dit werk. Zonder moralistisch te worden, toont Birza de ongemakkelijke vermenging van twee culturen. Daarmee maakt hij het ook zichzelf niet gemakkelijk. Want het ongemak gaat niet weg, en slaat maar al te simpel over op de schilderijen zelf. Wie echter goed kijkt beseft dat dat niet ligt aan de doeken, maar aan de wereld waarin ze nu vertoeven." (NRC Handelsblad, 23 mei 2003)

> One is Free, nieuw werk van schilder Rob Birza - voor het eerst in twee jaar solo - in galerie Fons Welters in Amsterdam (tot en met 20 juni).

In galerie De Praktijk opent vandaag een tentoonstelling van Wouter van Riessen, die na jarenlang zelfportretten met en zonder poppen getekend en geschilderd te hebben onlangs overstapte op een ander onderwerp:

"Hoewel in een andere stijl uitgevoerd, leveren de nieuwe tekeningen en schilderijen van dieren een zelfde soort spanning op als de werken met poppen. De wezenlijke aard van een kat of aap is onkenbaar, toch lijkt er in hun uitdrukking een verwantschap met menselijke gemoedstoestanden te bestaan. (...) De tentoonstelling in De Praktijk laat een interessant breekpunt zien tussen twee groepen werken, die verbonden worden door de menselijke neiging tot identificatie."

> Het nieuwe werk van Wouter van Riessen - we zullen het zien - in galerie
De Praktijk in Amsterdam, samen met de doeken van schilder Mattijs van den Bosch (24 mei t/m 28 juni).

"Het dagelijkse kunstleven voor het gewone volk interesseert de politici geen zier. In de laatste troonrede stond geen woord over kunst en cultuur. De staatssecretaris die ervoor had moeten zorgen sprak er zèlf schande van. Kunst en cultuur, musea en monumenten zijn in Den Haag margeverschijnselen die in het politieke bedrijf van geen belang zijn."

> Jammer - Kaspar Jansen over kunst, cultuur en het nieuwe kabinet in NRC Handelsblad.

Janine Antoni dweilt de vloer met haar haren in Loving Care, likt en wast haar gezicht weg in Lick and Lather, weeft haar dromen met behulp van een polysomnograph en de draden van haar ontrafelde nachtpon in Slumber en:

"In Gnaw uit 1992 kauwde en knaagde Antoni tot ze lichamelijk uitgeput raakte. Op deze manier boetseerde ze een blok chocolade en een blok vet, elk van 250 kilo, alsof het klassieke beeldhouwwerken waren. Ze rondde de hoeken netjes af tot een kunstwerk en werkte door tot haar kaken uitgeput raakten. De happen die ze uitspuugde werden kunstwerken op zich. Ze vermengde het vet met bijenwas en kleurstoffen, en maakte er lippenstiften van die als afgodsbeelden in een etalage werden getoond. De chocolade werd omgesmolten tot hartvormige bonbondoosjes waarin chocolaatjes als sieraden worden gepresenteerd." (uit: Women Artists)

> kutkunst (7): performancekunstenares Janine Antoni (1964) in een video over haar werken Loving Care en Lick and Lather.

"As an American living in Europe, I've always been impressed by the importance the Dutch place on their museum directors, elevating them to near-Hollywood status. In the U.S., it's the rare citizen who can name the heads of the Museum of Modern Art, the Guggenheim, the Met. In Holland, almost everyone is familiar with the people who run the major museums. "

> To This Far, het Amerikaanse Artnet.com over Rudi Fuchs en zijn afscheidstentoonstelling Tot Zo Ver in het Amsterdamse Stedelijk Museum.

"In het regeerakkoord waarover CDA en PvdA onderhandelden was de cultuur nog uitgesloten van bezuinigingen. Fractievoorzitter Boris Dittrich van D66 pleitte tijdens de verkiezingscampagne in januari nog voor een forse verhoging van de cultuurbegroting. Naar verluidt werden de voorgestelde bezuinigingen pas vorige week donderdag in het laatste stadium van de kabinetsformatie geïntroduceerd."

> NRC Handelsblad: 35 miljoen minder voor cultuursector

De tentoonstelling van schilder Peter Doig die op dit moment in het Bonnefantenmuseum te zien is, zou een goed excuus zijn voor een weekendje Maastricht. Behalve dat het gebouw - van mijn favoriete architect Aldo Rossi - al een kunstwerk op zichzelf is, zou ik Doig's schilderijen graag eens in het echt zien. Zijn grote doeken - vaak meer dan drie meter hoog of breed - zien er romantisch en sprookjesachtig uit maar:

"De romantische blik die Doig over zijn schouder werpt is niet die van 'vroeger was alles beter'. Zijn nostalgie wordt gevoed door persoonlijke ervaringen en krijgt gestalte via eigentijdse bronnen. Anders gezegd, een schilderij van Doig had niet twintig, veertig of honderd jaar geleden geschilderd kunnen zijn. Doig is - zoals veel kunstenaars - een verzamelaar van afbeeldingen, alledaagse en onalledaagse. Zijn beeldarchief herbergt plaatjes uit tijdschriften, kranten, reisbrochures, ansichtkaarten, maar ook platenhoezen, foto’s uit zijn familiealbum en dia’s die hij op reis maakt. Een aanvankelijk vage, maar leidende gedachte in zijn hoofd verbindt zich gaande het schilderproces met een 'plaatje' uit dit beeldarchief."

> Charley's Space, de schilderijen van Peter Doig in het Bonnefantenmuseum (tot 7 september) en bijgaand, voor de liefhebber, twee doorwrochte essays over het werk van Doig: een introductie en Melancholiek verzet.

Waar het kunstenaar, schrijver en kunstcriticus Dick Tuinder bij zijn bezoek aan de tentoonstelling van Marina Abramovic in Montevideo - het Nederlands Instituut voor Mediakunst - opviel dat "het leeuwendeel van de bezoekers van de huidige tentoonstelling bestond uit vrouwen van laat-middelbare leeftijd. Sexe- en generatiegenoten van de kunstenares", zag ik vooral veel jonge hippe vrouwen, meisjes misschien, waarvan ik me voorstelde dat ze deel uitmaken van een nieuwe generatie perfomance- of videokunstenaressen.

Er valt veel te leren van Abramovic, voor die nieuwe generatie: totale overgave, uiterste consequenties en zelfopoffering - zo'n beetje alles wat een kunstenaar tot een goed kunstenaar maakt. Tijdens het samenstellen van het recente overzicht van dertig jaar videokunst in Nederland kwamen Montevideo en Abramovic er dan ook achter "dat zij, de door toeval en liefde in Nederland belande Joegoslavische, zo'n beetje de enige constante in die geschiedenis is." In Montevideo is een dwarsdoorsnede van die constante te zien, waaronder een tiental video's van de performances van Abramovic en Ulay, maar ook recenter werk:

"Werk waarin Abramovic de mambo danst op magnetische schoenen. De toeschouwer kan meedoen, het hoofd licht en de voeten vastgeplakt. Maar ook zijn er hondertwintig zingende monniken, die je onderdompelen in een bad van gezang, en frenetiek dansende mannen in de installatie The Hunt. En is er de installatie Spirit House, waar je dwaalt langs een Abramovic die de tango danst, de zweep over haar rug legt tot bloedens toe en ademt in een bad van ijs. Nog steeds is Abramovic radicaal. Nog steeds doet ze performances die het voorstellingsvermogen te boven gaan." (de Volkskrant, 1 mei 2003)

> Vijfendertig jaar Marina Abramovic in Montevideo/Time Based Arts in Amsterdam (tot en met 5 juli) en Marina Abramovic - Het Gezicht Van Een Overlevende, een artikel van Dick Tuinder voor De Groene Amsterdammer (via Cioran).

"Weird how art communicates deep or secret things about its maker. The first words I said to Mark Lombardi when I met him on November 19, 1998, the day before his New York debut opened, were "You're not crazy or going to kill yourself, are you? Should I be nervous?" He gripped his Styrofoam coffee cup, took a rapid drag off his cigarette, grinned, gave me a funny sidelong glance, and chuckled, "No." Sixteen months later, on March 22, 2000, Lombardi hanged himself in his Williamsburg loft." (Artnet)

> Dark Star - over het leven, het werk en de zelfmoord van Mark Lombardi (1951-2000) die in zijn tekeningen de samenzweringen van de wereld blootlegde.

In De Vleeshal in Middelburg, een eeuwenoude gotische ruimte waar vroeger vlees hing en tegenwoordig kunst hangt, is deze maand een videoinstallatie te zien van de Oostenrijker Martin Arnold. De kunstenaar verwierf, naar verluidt, wereldwijd faam met zijn filmmontages samengesteld uit beelden van oude Hollywoodfilms. Speciaal voor De Vleeshal maakte Arnold de installatie 'Jeanne', waarin hij actrice Renée Falconetti uit de film The Passion of Joan of Arc (Carl Thomas Dreyer, 1929) opnieuw tot leven brengt:

"Ze houdt haar ogen dicht en haar mondhoeken haar beneden. Minutenlang blijft ze in zachte berusting, en dan slaat ze de ogen traag en vochtig ten hemel, haar mondhoeken krullen voorzichtig mee, alsof er hoop gloort. Maar het zakt weer in, en haar ogen gaan weer dicht. Daarna herhaalt zich het tafereel. Traag, keer op keer, zonder einde." (de Volkskrant, 14 mei 2002)

> Jeanne, een installatie van Martin Arnold in De Vleeshal in Middelburg en, bij wijze van bonus, een fragment van Arnold's film Alone uit 1998.

Eigenlijk wacht ik al tijden op een aanleiding om de foto's van Wijnanda Deroo onder de aandacht te brengen. Een tentoonstelling, een artikel in een krant, een televisieprogramma, íets. Natuurlijk heb ik helemaal geen aanleiding nodig - it's my party and I cry if I want to - maar het probleem is dat ik niet goed weet wat ik zou kunnen vertellen over die foto's. Deroo fotografeert enigszins vreemde interieurs die, als je ze beter bekijkt, helemaal niet zo vreemd zijn. Het is verleidelijk te denken dat er weinig bijzonders aan is, dat ze met groot gemak in het eerste het beste interieurtijdschrift zouden kunnen staan, of dat ze alleen maar mooi zijn.

Toch blijven haar foto's me bij, figuurlijk en letterlijk. Een paar weken geleden kwam ik er weer één tegen, groot afgedrukt bij een artikel in de boekenbijlage van het NRC Handelsblad en dacht "zal ik hem uitknippen?" maar legde de krant een dag later in de oud-papier-mand. Gisteren zag ik haar naam staan in het archief van het radioprogramma Kunststof maar luisterde naar een interview met Henk Visch. Vandaag viste ik voor het schillen van een kilo asperges een krant ergens onder uit dat oud-papier-mandje en sloeg hem open bij de foto van Deroo. Ach, het zijn gewoon mooie foto's - en ze kan leuk vertellen:

> Fotografe Wijnanda Deroo - "geroemd om haar geheimzinnige licht" - in een interview met NPS Kunststof (oktober 2002).

Kunstenaar Henk Visch zegt aan het begin van een radioprogramma waarin hij te gast is erg verlegen te zijn, maar blijkt niet te stuiten. Hij praat maar door, totdat de presentator hem aan het eind van het programma met geweld moet onderbreken voor het wekelijkse onderdeel De Tegel, een witte badkamertegel waarop iedere gast een spreuk schrijft. Luister naar de wijze woorden van de kunstenaar:

- "Wat staat er nu op je tegel, Henk?"
- "Neem eens een omweg"
- "Ah. Wel heel toepasselijk, haha."
- "Ja, neem eens een omweg, ja. Dat vind ik zelf heel belangrijk. Dat kan namelijk. Iedereen kan dat doen. Je kunt altijd een omweg nemen. Je kunt bijvoorbeeld, kijk, ja, iedereen wil weten wat hij wil, dat hoort bij de West-Europese mens, dat hij weet wat hij wil. Want, ja, je moet toch ambitie hebben en je doel bereiken en dat soort dingen, maar meestal worden mensen daar heel ongelukkig van. En het werkt ook niet altijd. Een omweg is altijd heel fijn om te doen. Dan kom je nog eens wat anders tegen, hè?"

> Gevonden: een gesprek met Henk Visch in het NPS radioprogramma Kunststof. (14 februari 2003)

Wie niet naar het World Wide Video Festival kan of wil gaan en in Amsterdam of Rotterdam woont, kan vanavond op het Kunstkanaal toch wat van de video's zien die op het festival vertoond worden, waaronder 'The Dead Weight of a Quarrel Hangs' van Walid Ra'ad.

Ra'ad, geboren in Libanon en vanaf zijn achtste als vluchteling opgegroeid in de VS, maakt zijn werk onder de dekmantel 'The Atlas Group', een organisatie die foto's, films en video's verzamelt van de recente geschiedenis van Libanon. Zo beheert The Atlas Group de notitieboeken van Dr. Fakhouri met uitgeknipte plaatjes van de modellen van alle auto's die tijdens de Burgeroorlog als autobom explodeerden. Van diezelfde Fakhouri zijn de foto's van finishende paarden tijdens de paardenraces in Beiroet, waarbij niet gewed werd welk paard zou winnen maar op welk punt de fotograaf het winnende paard vastlegde - voor, tijdens of na de finish. En, het meest intrigerend, de verzameling camerabeelden van zonsondergangen die Operator#17, employée van de Libanese geheime dienst, twee jaar lang maakte:

"Operator#17 werkte op de boulevard langs het strand van West-Beiroet. 'Een
favoriete ontmoetingsplek', volgens de veiligheidsdienst, 'van politieke autoriteiten, prostituees en dubbelspionnen'. Cameraposten stonden er daarom overal, vermomd als minibarretjes. Operator#17 bemande een van hen - tot de dienst hem in 1996 betrapte. Iedere middag, anderhalf jaar lang, bleek Operator#17 zijn camera van de 'staatsgevaarlijke ontmoetingen' te hebben afgewend. Om de zonsondergang te filmen. De reden: hij was opgegroeid in Oost-Beiroet, dat tijdens de Libanese burgeroorlog van West-Beiroet was gescheiden. Operator#17 had, kortom, nooit kunnen zien hoe de zon in zee zakt." (uit de Volkskrant kunstbijlage, 8 mei 2003)

> The Dead Weight of a Quarrel Hangs, een serie van drie films door Walid Ra'ad, bedenker en oprichter van The Atlas Group, vanavond in herhaling te zien op Kunstkanaal en tot en met 25 mei op het World Wide Video Festival in Amsterdam.

"In Nederland waren abstracte schilderijen met veel verfspatten in de mode, en daar moest ik geregeld over schrijven. Daar had ik weinig plezier in. Maar hier in Bazel stond ik ineens voor een heel ander modern schilderij – en het werd stil. Dit schilderij, een werk van Rothko, was werkelijk een ervaring. Ik zag kleurbanen, maar geen strak getrokken kleurbanen. Ze zwommen als het ware in een bedding van kleur. Ook de randen van de kleurbanen trokken mijn blik. Die leken als het ware op te doemen uit een eindeloze wereld. Door te kijken naar dit schilderij kreeg ik het gevoel dat het me omhulde, dat ik verdween in een eindeloze kleurbedding. En ik werd stil van deze sublieme ervaring."

> Henk van Os in een aflevering van Beeldenstorm - vanmorgen in herhaling op televisie - over het prachtige werk van Mark Rothko.

"Zijn werk getuigt van expressiviteit en gedrevenheid, een grote beeldgevoeligheid en van het vermogen om doeken op een fysieke en directe wijze op te laden met energie, aldus de juryleden."

> Rachid Ben Ali - winnaar van de KDR KunstRAI prijs.

Morgenochtend wordt in Rotterdam op de onchristelijke tijd van tien uur het vernieuwde Boijmans van Beuningen geopend, en bij een vernieuwd museum hoort natuurlijk - u raadt het al - een vernieuwde website. Gelukkig wordt de bezoeker van die vernieuwde website bij voorbaat gewaarschuwd voor "het eventuele ongemak", want gemakkelijk is hij in ieder geval niet. Ik ben alleen bang dat de dingen die wat mij betreft "niet helemaal werken zoals het het hoort" niet de dingen zijn die de web designers daarmee bedoelen.

> "Welkom op de nieuwe site van het Museum Boijmans Van Beuningen. U kunt op de site misschien dingen tegenkomen die nog niet helemaal werken zoals het hoort. Wij zijn hard bezig de site te optimaliseren. Onze excuses voor het eventuele ongemak." Gelukkig bestaat de oude site, die lelijk is maar werkt, ook nog. In het Acht uur-Journaal van vanavond alvast een reportage (realplayer, doorscrollen naar 19:56 minuten) vanuit het nieuwe museum.

"Either you're with us or you're with the enemy", "Long live Iraq the land of the jihad and the hope of all humanity" en "At your service", glazuurde Agata Siwek op de borden die ik vorige maand ten tijde van De Oorlog al tegenkwam op haar website. Deze week zag ik ze weer, maar in dan levende lijve, op de KunstRai waar ze hingen in een stand vol uitgestalde kleurige objecten waarbij het publiek zich verdrong.
Het zijn hebbedingen, de afbeeldingen van verpakkingen die Agata Siwek op een aantrekkelijk onbeholpen manier en uit hun verband gerukt op schaaltjes, borden en kommetjes glazuurde en je realiseert je dat je ze stuk voor stuk kent uit de schappen van de supermarkt. Agata Siwek laat zien dat ze deel uitmaken van een collectief Nederlands geheugen waar we misschien helemaal niet op zitten te wachten. At your service.

> Holland's Glory en de bordenserie American feeling van Agata Siwek en, als u er toch bent, kijk ook even naar de lithoserie America's new war.

Gisteravond was uw verslaggeefster heel stoer in haar eentje en gewapend met digitale camera hoogstpersoonlijk aanwezig bij de opening van de new and improved KunstRai, net als ontelbaar veel kunstmannen in strakke pakken, kunstdames in kekke mantelpakjes, een legioen aan kunstenaars van wie ik nog les kreeg op mijn Enschedese kunstacademie, een enkele bekende Nederlander en niet te vergeten Erszebet Baerveldt, mét haargrens. Verder natuurlijk veel galeriehouders, hippe en minder hippe kunstenaars en goede en minder goede kunst - waarvan ik het recenseren verder overlaat aan de gevestigde media, want honderdzevenentwintig stands en een veelvoud aan kunstwerken zijn zelfs mij teveel, hoewel het op de beurs een stuk minder vol was dan andere jaren:

"tevredenheid over de nieuwe opzet overheerste. Terecht, want alleen al de ruimere opzet is een verademing. (...) Dit heeft een aantal geslaagde presentaties opgeleverd, zoals die van de Wetering Galerie, die een minitentoonstelling inrichtte met de mooie, stugge schilderijen van Ad Gerritsen.

Verder lijkt dit jaar de fotografiehausse over zijn hoogtepunt heen. De traditionelere media overheersen en vooral werk op papier is nadrukkelijk aanwezig. Daarbij bevindt zich ook één van de hoogtepunten van de beurs: een enorme zwartwit tekening van de bezeten kunstenaar Robbie Cornelissen, bij galerie Maurits van der Laar."

> Nogmaals - bij gebrek aan en in afwachting van meer - het Parool met Vernieuwde KunstRAI maakt de beloften waar en wat willekeurige foto's van eigen hand.

Het was een goede dag voor de vaderlandse Marokkanen, gisteren. Behalve dat de Libris prijs naar Abdelkader Benali ging, werd de nieuwe KunstRai prijs gewonnen door schilder Rachid Ben Ali, die blij verrast was aangezien hij niet eens van zijn nominatie op de hoogte was, zoals hij in een haastig - want opgenomen in de lijst Beroemde AD(H)D'ers - voorbijgaan vertelde. Zelf had ik qua positieve discriminatie en persoonlijke voorkeur liever een vrouw gehad, Erszébeth Baerveldt, of twee, L.A. Raeven, maar een mens kan niet alles hebben.

> Abdelkader Benali en Rachid Ben Ali - geen familie - in Volkskrant's Boek Benali is speels en scherp en één mager zinnetje - "maar de jury koos uiteindelijk voor de geëngageerde schilder Rachid Ben Ali" -in het Parool artikel Vernieuwde KunstRAI maakt de beloften waar.

In een aantal van haar schilderingen plakte Charlotte Salomon stukjes papier over tekst en delen van gezichten, of zette gewoon een groot kruis dwars door de afbeelding. Charlotte was kennelijk ontevreden over het resultaat, maar het lijkt het alsof die doorhalingen en het verbergen van ogen, monden en woorden een extra betekenis aan het werk geven. De Duitse kunstenares Andrea Morein vond dat ook en maakte er een installatie over:

"The pasted-on scraps are a form of censorship, self-censorship, they formalise something that is not presentable because it has to do with failure in the artistic sense, or speaks of jealousy, helplessness, uncertainty, eroticism, anger, rebellion, to use the words Andrea Morein herself found to talk about the drawings."

> Re-Zitationen für CS, een installatie van Andrea Morein naar aanleiding van de afgeplakte tekeningen van Charlotte Salomon.

Vandaag - bevrijdingsdag - zag ik op video de film over de Joodse Charlotte Salomon waarover ik eerder deze week schreef. Na afloop liep ik op de website van het Joods Historisch Museum een stuk of duizend van de zeventienhonderd tekeningen door - ze blijven me verbazen en ontroeren - die Salomon rond 1941 in ballingschap in Frankrijk maakte. Het museum, dat haar werk nu in bezit heeft, zette ze allemaal online en veel van de gebeurtenissen en dialogen die Salomon optekende zijn terug te vinden in de film van Frans Weisz die gebaseerd is op de gouaches. Weisz vertelt in een radiodocumentaire waarom hij Salomon's verhaal zo graag wilde verfilmen:

"En dat ik absoluut het gevoel had dat ik liep in iets dat meteen in me kroop. Ik werk in mijn films heel veel met storyboards en hier had ik het gevoel dat ik letterlijk rondliep in een film, maar een getekende film alsof iemand bij gebrek aan middelen om een film te maken, op de meest intensieve ongelooflijke manier had getracht die film zonder materiaal, zonder film, zonder acteurs te maken."

> Uit een gedramatiseerde radiodocumentaire van de Humanistische Omroep over het - nogmaals - prachtige Leben? Oder Theater? dat de zesentwintigjarige Charlotte Salomon voor haar dood in 1943 achterliet met de woorden "Alstublieft...wilt u dit goed bewaren? Het is mijn hele leven".

"Dus u vond mijn tekeningen mooi?"

"Mooi is het woord niet. Dat hoeft ook niet. Maar er spreekt overgave uit. En dat is de voorwaarde voor alle kunst: liefde en overgave"

(Charlotte Salomon en Amadeus Daberlohn - haar geliefde en leermeester - in een gesprek over Salomon's tekeningen en kunst in de film Charlotte.)

Ooit maakte ik een aanzet tot een bericht over videokunstenaar Kutlug Ataman, maar iets hield me tegen - of dat nu was omdat hij Turks is en ik me bij Turkse kunst niet zoveel kan voorstellen of omdat je zijn films in levende lijve moet zien om ze op waarde te schatten, weet ik niet. In ieder geval trekt de beschrijving van één van Ataman's video die recensent Hans den Hartog Jager - die zelden positief oordeelt - afgelopen vrijdag in het NRC gaf me nu toch over de streep:

"Nog beter is The 4 Seasons of Veronica Read van de Turkse filmer Kutlug Ataman, een werk dat op dit moment ook te zien is in het Haagse GEM. In deze film, die wordt geprojecteerd op vier schermen, volgen we een eenzame Engelse vrouw die de leegte in haar leven opvult met amarylissen. Ze toont omstandig hoe ze de bloemen vertroetelt, ze verzorgt, hun ziektes bestrijdt, onderwijl de ene bol na de andere ontledend met een scherp mesje. The 4 Seasons is een indringende film, vooral door de blijmoedigheid waarin de oer-Engelse Veronica haar eenzaamheid te lijf gaat met behulp van de pronkende bloemen. En dat is weer veelzeggend over Days Like These: voor het eerst sinds jaren hebben de Engelsen een buitenlandse filmer nodig om hun maatschappij een spiegel voor te houden." (NRC over de tentoonstelling 'Days Like These' in Tate Britain)

> Over Kutlug Ataman's video The 4 Seasons of Veronica Read in de tentoonstelling Days Like These in Tate Britain. In Nederland is het werk van Ataman tot en met 29 juni te zien in GEM Den Haag.

Vanaf vandaag bestaat er een nieuw onderdeel op hinke | suds and soda - dat is, voor alle duidelijkheid, de website waar wij ons nu bevinden - opdat u niet denkt dat hier niet gewerkt wordt. Integendeel, te huize hinke wordt dagelijks getekend, geschilderd, geborduurd en geploeterd, kortom: kunst gemaakt. De voortgang en de resultaten daarvan zal ik u regelmatig geheel gratis en voor niets voorschotelen - het enige dat ú daarvoor hoeft te doen is op het knopje bovenaan deze pagina te klikken.

> Eigen werk eerst: hinke | suds and soda | sketches

Telkens als ik in een boekhandel het boek 'Leben? Oder Theater?' tegenkom sta ik te watertanden. Het is niet goedkoop, maar in de vuistdikke uitgave staan dan ook alle gouaches die de Joodse Charlotte Salomon (1917-1943) naliet. In afwachting van de Nazi's werkte Salomon als een bezetene en maakte in twee jaar tijd 1655 tekeningen, om tenslotte te eindigen in Auschwitz. Regisseur Frans Weisz en dichteres Judith Herzberg maakten aan de hand van die tekeningen een film over Salomons leven, die volgens het NRC "de eretitel van beste Nederlandse kwaliteitsfilm aller tijden" verdient:

"Charlotte gaat daarentegen over veel wezenlijker dingen, zoals de keuze tussen de dood - door middel van zelfmoord - en een leven in de kunst als middel om een hogere waarheid te bereiken. (...) Om niet aan dat sluipende verlangen toe te geven, besluit ze haar levensverhaal te schilderen, als een soort psychoanalyse in beeldvorm. Daarmee hoopt ze inhoud te kunnen geven aan haar bestaan, dat door de komst van de nazi's uitzichtloos is geworden." (uit NRC Handelsblad)

> Vanavond op televisie: Charlotte, een film van Frans Weisz over het tragische leven en het prachtige werk van de Joodse kunstenares Charlotte Salomon, dat sinds kort integraal online te zien is. (Nederland 1, 00:10 - 01:48 uur).

In het NRC Handelsblad van afgelopen dinsdag een recensie over een tentoonstelling van fotograaf Robert Wevers in de Deventer Bergkerk. Nou ja, recensie... de schrijver van het stukje lijkt zich eerder in te beelden docent te zijn en noteert in Wevers' rapport:

"Maar Wevers leert snel. Zo heeft hij de tegenstelling tussen schilderkunst en fotografie tegenwoordig heel slim overwonnen door zijn foto's af te drukken op aquarelpapier, dat meer inkt opzuigt en de foto's daarmee een enigszins vage, 'schilderkunstige' aura geeft. Tegelijk, en dat is zeker zo belangrijk, durft Wevers zijn schilderkunstige intuïtie weer ruimschoots in ziJn werk toe te laten. (...) Wevers begint zijn materie te beheersen."
(Hans den Hartog Jager in NRC Handelsblad op 29 april 2003)

> De idioot en andere grensovergangen, een tentoonstelling van Robert Wevers in de Bergkerk in Deventer (t/m 9 juni).

Op Kopenhagen.dk - nieuw in mijn favorieten en tevens verkrijgbaar in het Engels, laat dat maar aan de Denen over - behalve veel artikelen over kunst deze week een intrigerende oproep. De redactie fotografeerde een verzameling volgetekende A4-tjes op een raam ergens in Kopenhagen en wil het nu wel eens weten:

> Who did these? Please contact. De zoektocht naar een onbekende kunstenaar in Kopenhagen. Wordt, hopelijk, vervolgd. En nu we het er toch over hebben, wie deed deze?