In Groot-Brittanië is het jaarlijkse theater rondom de Turner Prize weer begonnen, waarin inmiddels al een inzending van één van de genomineerden werd verboden wegens mogelijke beïnvloeding van een rechtszaak. Te oordelen naar de keuze van de jury, die vier kunstenaars nomineerde voor de prijs die op 6 december a.s. wordt uitgereikt, draait het dit jaar om de geëngageerde kunst - volgens de Volkskrant een keuze die diametraal staat op de trends in de kunstwereld, waarin het de schilderkunst is die een comeback maakt:

"De jury van de Turner Prize heeft deze tendens blijkbaar willen ontkennen of proberen te pareren, want er is in Tate Britain geen enkel schilderij te bespeuren. Alles draait om video, aangevuld met enkele foto's, een werk met neonlicht en een paar vlaggen. De hardnekkigheid waarmee de jury voor dit soort kunst heeft gekozen, past natuurlijk wonderwel bij het werk en de uitgangspunten van de kunstenaars." (uit de Volkskrant van 28 oktober)

> Geëngageerd voortpruttelen op video - de Volkskrant over de Turner Prize 2004 waar ook u dit jaar invloed op heeft via de feature Judge for yourself.

"Deze twee wagentjes vertegenwoordigen een soort bi-polair denken. Het wagentje van het goede en het wagentje van het kwade, het wagentje van het geluk en het wagentje van het ongeluk.
Dat is de inhoud. Of ik inhoud geef aan het wagentje dat doet er niet toe. Dat vertegenwoordigt dat al. Dat is al bi-polair. Want zo ziet het er ook uit. Terwijl zo'n tetraëder (inv. nr. 237), die is niet bi-polair, en mijn idee is dat onze ideeën over het bi-polaire denken niet kloppen. Zolang als jij in twee polen denkt, de derde pool ook niet aan de orde kan komen. Een balans is een bi-polair fenomeen. Dit heeft alleen zo'n symmetrie."

> uit de boekenkast van (2) - de wonderbaarlijke machines van Gerrit van Bakel (1943-1984) waarover onlangs een prachtige website werd gemaakt.

notes on art is wegens algehele drukte en een - al zeg ik het zelf - welverdiende vakantie tot ongeveer begin volgende week gesloten...

"Kein imposantes Namensschild, kein auffalliges Ornament, kein massives Schloss verrat das zweistöckige Haus auf Manhattans 20. Straße. Die Fenster sind blind vom Großstadtdreck, das Treppengelander rostig. Nur eine graue, mit Schablonen auf Stein gemalte Hausnummer markiert die legendare Adresse. Drinnen blattert die Farbe von den Wanden."

> Die rastlose Grande Dame - op huisbezoek bij 'superstar' Louise Bourgeois met het Duitse kunsttijdschrift Art Magazin.

Dinsdag las ik in de trein van Enkhuizen naar Amsterdam in het warm aanbevolen boek Verf een prachtig papieren interview met kunstenaar Daan van Golden, één van mijn favoriete Nederlandse kunstenaars - net als van Avondlog, dat vorige week linkte naar een eveneens prachtig gesproken interview met Van Golden:

"Omdat ik vind dat u moet luisteren naar dit mooie interview van Carel Blotkamp met een groot kunstenaar: Daan van Golden. Neemt u de tijd, u wordt beloond en het is weer eens iets anders dan kijken en luisteren naar het geflikker en geschetter van buitenaardse wezens dat doorgaans uit die kleine doodskist in de hoek van de kamer komt." (Wim Brands in zijn Avondlog op 6 oktober jl.)

> Interview met Daan van Golden bij radioprogramma De Avonden (Realplayer, begin op 14:30) ter gelegenheid van de uitreiking van de Heinekenprijs 2004.

In galerie De Praktijk deze maand nieuw werk van de beruchte Ronald Ophuis - ooit vooral in het kunstnieuws vanwege zijn schilderij van een brute verkrachting - en de schilder laat zien dat de enige regel die geldt het mij jarenlang voorgehouden 'als het goed is, is het goed' is. Hoewel ik niet dol ben op duimendik geëngageerde kunst zijn de schilderijen van Ophuis indrukwekkend, al was het maar door het formaat waarop de afgebeelde mensen levensgrote proporties aannemen, zodat de toeschouwer zich rechtstreeks in het tafereel lijkt te bevinden. Terwijl Ophuis zich eerder al bezighield met het schilderen van wreedheden in de concentratiekampen van de Tweede Wereldoorlog, haalt hij in zijn nieuwste werk de kijker nog dichterbij met een metersgroot doek van de in het veel recentere verleden onder Nederlandse verantwoordelijkheid geëxecuteerde mannen in Srebrenica:

"Die schuldvraag is nieuw in het oeuvre van Ophuis. In zijn vroegere werk ging het over de inwisselbaarheid van daders en slachtoffers (joden die elkaar verkrachten in een concentratiekamp). Nu is de rolverdeling duidelijk: de negen mannen in de schuur zullen over enkele minuten door Serviërs worden geëxecuteerd. Iedereen die het kon weten, niemand die iets deed. En daarmee appelleert de voorstelling aan een collectief schuldgevoel." (de Volkskrant)

> Werk van Ronald Ophuis in galerie De Praktijk in Amsterdam, met als ondertitel Srebrenica - een monument van schaamte en onvermogen, en een recensie van de Volkskrant in Ophuis maakt denkfout met 'Srebrenica I'.

Opwindend is hij inderdaad niet, de schilderkunst zoals die dit jaar door de jury van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst in het Paleis op de Dam wordt gepresenteerd. Wel zien we vakmanschap, plezier en de nieuwe trend van het anti-engagement. Bovendien is het prachtig om te zien hoe het werk van de hedendaagse schilder contrasteert met dat van zijn voorgangers, waarvan eeuwenoude schilderingen op de plafonds en de muren van het Paleis te zien zijn. Toen waren het vooral portretten in alle soorten en maten en in donkerbruine tinten, de kunstenaar van nu heeft in de huidige cultuur de beschikking over oneindig veel meer beelden. Toch is dat in de tentoonstelling niet terug te zien - het lijkt erop dat de schilder anno 2004, die vooral veel landschappen en een enkel portret maakt, juist op zoek is naar rust en eenduidigheid, als tegenwicht voor die allesoverspoelende beeldcultuur.

> Een selectie van de schilderijen in de tentoonstelling Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2004, die nog tot 24 oktober te zien is in het Paleis op de Dam, en de recensie De natuur is een onveilige plek uit het NRC Handelsblad.

Ruim een jaar geleden beschilderde kunstenaar Rombout Oomen een bijna-blinde muur in de Jacob van Lennepstraat in Amsterdam Oud West met een tafereel geïnspireerd op het gedicht Aan een roosje van, jawel, schrijver Jacob van Lennep - maar de naakte dame die hij daarvoor koos viel niet bij iedereen in de smaak.

Zo werd zijn Roosje al snel een probleem voor de overburen, die er vanuit hun religieuze achtergrond weinig voor voelden de hele dag tegen een vrouwelijk geslachtsdeel aan te kijken. Het toegesnelde stadsdeel-
bestuur bood de boze bewoners gratis gordijnen aan om zich van de aanblik af te sluiten maar dat was niet genoeg: een paar weken later was Roosje besmeurd met vier zwarte verfbommen op de plaats van haar kruis.

Niet eens onaardig, dacht ik als ik er langs kwam, het leek mij wel een mooie samenwerking tussen kunstenaar en samenleving, precies zoals de bestuurders dat graag zien. Rombout Oomen zelf was er niet blij mee, maar weigerde de schildering te restaureren en dus bleef alles, op een ludieke actie van het CDA na, bij het oude. Tot ik vandaag via het AT5 journaal hoorde en zag dat Oomen zelf met een oplossing is gekomen - op de plaats van de verfbommen schilderde hij een groepje schaamhaarkleurige pixels. De kunstenaar boog voor de publieke opinie en Roosje is officiëel gekuist. Volgens de maker is ze mooier dan ooit.

> Roosje - geschilderd, besmeurd en gekuist en stadsdeelbestuurder Saranna Maureau over de affaire Roosje op haar weblog.

Kunst- en cultuurprogramma R.A.M begint vanavond zijn eerste aflevering van dit seizoen - gepresenteerd door Arnon Grunberg die daarover een heus manifest schreef voor de VPROgids - met aandacht voor maar liefst twee beeldend kunstenaars. Allereerst een item over Paul McCarthy, bekend van zijn perverse video's over ondere andere de Engelse Queen Mum en het controversiele beeld Santa in Rotterdam dat niemand wilde hebben. Verder een gesprek met Zeger Reyers, coming star in de Nederlandse kunstwereld, waarvan ik nog nooit iets zag behalve zijn laatste installatie Aqua Boogie in de kelder van het Haagse GEM. Ik maakte er foto's, maar het werk is nauwelijks met een camera vast te leggen:

"Een ruimte met een geheel eigen geur, klank en vochtigheid. Het is er aardedonker. Bezoekers kunnen de zaal doorkruisen via lange vlonders en loopbruggen. Onder hen opent zich een gitzwart waterbassin waarvan de diepte nauwelijks peilbaar is. Aan het oppervlak treden voortdurend rimpelingen op, doordat het bassin door levende vissen wordt bevolkt."

> R.A.M over shock artist Paul McCarthy en Zeger Reyers, vanavond om 19.20 uur op Nederland 3.

AMSTERDAM (ANP) - "Kunstenaars Thomas Raat, Marjolein Rothman, Peter Vos en Barbara Wijnveld hebben vrijdagmiddag de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst ontvangen. Ze kregen de prijs uit handen van koningin Beatrix in het Koninklijk Paleis op de Dam in Amsterdam.

De vier jonge kunstenaars krijgen voor de aanmoedingingsprijs 4600 euro. Tegelijkertijd opende de koningin in het Paleis een tentoonstelling van de winnende werken en een selectie uit de overige ingezonden schilderijen. Deze expositie is tot 24 oktober te zien." (uit een bericht van het ANP)

> De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2004, vanaf morgen te zien in het Paleis op de Dam (maar wel eerst demonstreren, natuurlijk).